Opcje farmakoterapii zaburzeń funkcji poznawczych
Options of pharmacotherapy of cognitive dysfunctions

Tomasz Sobów

Neuropsychiatria. Przegląd Kliniczny
VOL. 1/Nr 3(3)/2009
ISSN 2080-4091
Online ISSN 2084-2619

Streszczenie:

Zaburzenia funkcji poznawczych, bez względu na to czy spełniają kryteria diagnostyczne dla otępienia, czy nie, stanowią zwykle istotny problem kliniczny i są często przedmiotem poważnego cierpienia chorych oraz pogorszenia ich codziennej sprawności. Nieleczone mogą prowadzić do zmniejszenia samodzielności i konieczności sprawowania opieki nad pacjentem. Istnieje szereg farmakologicznych opcji usprawniania pamięci i innych funkcji poznawczych. U chorych z otępieniem, zwłaszcza typu Alzheimera, podstawowy wybór stanowią inhibitory cholinesterazy oraz memantyna. Leki te mają także udokumentowaną skuteczność w leczeniu otępień w przebiegu choroby Parkinsona i otępienia z ciałami Lewy'ego, mogą być także pomocne w łagodzeniu objawów otępienia o podłożu naczyniowym i mieszanym. Szereg innych leków znajduje zastosowanie w zmniejszaniu nasilenia dysfunkcji poznawczych, głównie u pacjentów z zaburzeniami niespełniającymi kryteriów dla otępienia. Należą do nich leki naczynioaktywne (takie jak winpocetyna czy nicergolina), piracetam oraz szereg leków ziołowych, spośród których najlepiej przebadane są ekstrakty z Ginkgo biloba. Jakikolwiek byłby wybór opcji farmakoterapeutycznej nakierowanej na zaburzenia funkcji poznawczych, kluczowe znaczenie dla racjonalnego prowadzenia terapii ma dokładna ocena wstępna oraz monitorowanie efektów leczenia.

Słowa kluczowe:
funkcje poznawcze, otępienie, inhibitory cholinesterazy, memantyna, leki naczyniowe, piracetam, farmakoterapia

Abstract:

Cognitive dysfunction, whether or not it fulfills the clinical criteria for dementia, constitutes a serious clinical problem and is the subject of important personal distress as well as may compromise activities of daily living. Once not adequately diagnosed and treated, cognitive impairment may result in a diminished independence and finally, bring the need of providing care. There are several possible pharmacological ways of enhancing cognition, including memory. If a patient suffers from dementia, particularly of Alzheimer's type, cholinesterase inhibitors and memantine are the first-line choices. These drugs may also be helpful in alleviating cognitive symptoms of Parkinson's disease, Lewy body dementia as well as vascular and mixed dementias. Other pharmacological approaches to cognitive impairment are vasoactive drugs (including vinpocetine and nicergoline), piracetam and several herbal medicines, such as Ginkgo biloba extracts. Irrespectively of an individual drug choice aimed at cognitive dysfunction, precise baseline evaluation and treatment effects monitoring are of key importance to therapeutic success.

Key words:
cognitive impairment, dementia, cholinesterase inhibitors, memantine, vasoac tive drugs, piracetam, pharmacotherapy