Programy redukcji szkód w leczeniu uzależnień
Harm reduction programs for addiction treatment
Bartosz Łoza
Klinika Psychiatrii Wydziału Medycznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
STRESZCZENIE
Ograniczona skuteczność farmakoterapii uzależnień zachęca do wprowadzania tzw. programów redukcji szkód. Pozwalają one znacząco zmniejszyć szkody zdrowotne, społeczne i ekonomiczne osób uzależnionych i ich rodzin. Najprostszą formą programu redukcji szkód jest terapia substytucyjna. Można w tym celu wykorzystywać tę samą substancję psychoaktywną (np. nikotynę w plastrach) lub podawać inną (np. metadon vs morfina).
Programy redukcji szkód są typowo krytykowane za to, że rzekomo przedłużają okres uzależnienia. Jednak doświadczenia z wielu krajów pokazują, iż skutecznie przyczyniają się one do wyjścia z uzależnienia. Biorąc pod uwagę to, że palenie tytoniu jest główną modyfikowalną przyczyną chorób, a jednocześnie, że brakuje odpowiednio skutecznych metod terapii tego uzależnienia, wykorzystanie właśnie programów redukcji szkód – opartych na tzw. nowatorskich wyrobach tytoniowych – wydaje się najwłaściwszym wyborem.
Precedensowe rejestracje kolejnych produktów o zmodyfikowanym ryzyku szkód w USA tworzą warunki, by w sposób pragmatyczny zastępować wyroby tytoniowe, w których dochodzi do palenia tytoniu – innymi, bezdymnymi, a zarazem mniej szkodliwymi.
Słowa kluczowe: programy redukcji szkód, nowatorskie wyroby tytoniowe, wyroby tytoniowe o zmodyfikowanym ryzyku, podgrzewacze tytoniu
ABSTRACT
The limited effectiveness of anti-addiction pharmacotherapy encourages the introduction of so-called harm reduction programs. They allow you to significantly reduce the health, social and economic damages of addicts and their families.
The simplest form of harm reduction is the substitution therapy. You can use the same psychoactive substance (e.g. nicotine in patches) or give a different one (e.g. methadone vs morphine). Harm reduction programs are typically criticized for allegedly extending the addiction period. However, the experience of many countries shows that they are effectively contributing to recovery from addiction. Considering the fact that smoking is the main modifiable cause of diseases, and at the same time that there are no sufficiently effective methods of treating this addiction, the use of harm reduction programs – based on the so-called novel tobacco products – seems to be the most appropriate choice. Precedent registrations of subsequent Modified Risk Tobacco Products in the US create conditions to pragmatically replace tobacco products in which smoking occurs – other, smokeless, and at the same time less harmful.
Key words: harm reduction programs, novel tobacco products, modified risk tobacco products, heat-not-burn products.