Farmakologiczne leczenie bezsenności
Pharmacological treatment of insomnia

Michał Skalski

Neuropsychiatria. Przegląd Kliniczny
VOL. 4 (NR 3)/2012
ISSN 2080-4091
Online ISSN 2084-2619

Streszczenie:

Bezsenność jest najczęściej występującym zaburzeniem snu, może być samodzielną jednostką chorobową, ale może też być objawem innej choroby, somatycznej lub psychicznej. Jak pokazują liczne badania epidemiologiczne, ok. 30% ogólnej populacji, w tym ponad 50% osób po 60. r.ż. i prawie 20% młodych zgłasza różne problemy ze snem. U ok. 1/3 z nich można rozpoznać prawdziwą bezsenność przewlekłą. Mimo takiej powszechności i uciążliwości bezsenności nie ma do tej pory powszechnie akceptowanych standardów leczenia, zwłaszcza farmakologicznego.
Przyczyną bezsenności jest podwyższona aktywność ośrodkowego układu nerwowego. Taki stan nadmiernego wzbudzenia w bezsenności przewlekłej występuje nie tylko w układzie nerwowym, ale także w zakresie innych badanych parametrów - stwierdzono m.in. podwyższone temperaturę, stężenie hormonów kory nadnerczy, substancji prozapalnych. U pacjentów z bezsennością wykazano także obniżone stężenie neuroprzekaźników hamujących GABA. Rozwój bezsenności przewlekłej jest związany ze współwystępowaniem różnych czynników (biologicznych, medycznych i środowiskowych) predysponujących do niej oraz wyzwalających i utrwalających ją.
Leczenie bezsenności tradycyjnie dzieli się na farmakologiczne i niefarmakologiczne. W leczeniu bezsenności przygodnej lub krótkotrwałej podstawową i zwykle wystarczającą metodą jest podanie właściwego leku nasennego i informacja o zasadach higieny snu. W leczeniu przewlekłej bezsenności podstawową metodą jest terapia behawioralna, którą można wspomagać farmakologicznie przez regularne stosowanie wieczorem leków przeciwdepresyjnym o działaniu uspokajającym i nasennym i tylko doraźne przyjmowanie leków nasennych (nie częściej niż 2-3 razy w tygodniu). Leczenie bezsenności powinno rozpoczynać się na jej początku, aby uniknąć uruchomienia mechanizmów ją utrwalających - jej uprzewleknienia.

Słowa kluczowe:
bezsenność, leczenie farmakologiczne

Abstract:

Insomnia is the most common sleep disorder. Insomnia can be a standalone diagnostic category, but just like fever or pain, can be a symptom of another disease, either somatic or mental. Numerous epidemiological studies have discovered that about 30% of the world's population, encompassing 50% of people older than 60 and almost 20% of those younger declare sleep disorders. One third of these cases can be qualified as chronic insomnia. Though insomnia is a prevalent condition in our society, both doctors and patients are lacking in the knowledge about it. The medical community also misses a standarized and generally accepted treatment, especially the pharmacological one.
There is more and more evidence that people with insomnia are constantly in the state of so-called hyperarousal. Many of them are less sleepy during daytime which can be measured by studying duration of their naps. These people also have significantly increased metabolism level during the whole 24 hours. Consequently, assumptions have been made that in patients with chronic insomnia the main and most common problem is the excessive arousal responsible both for poor functioning during daytime and problems with sleep at night. People with insomnia have increased ACTH level and raised cortisol secretion and lowered inhibitory neurotransmitter GABA level.
Modern views on etiology and pathogenesis of insomnia show correlation between various biological, medical and environmental factors in creating insomnia and causing it to persist. These factors can be divided into 3 groups - 3P: Predisposing, Precipitating and Perpetuating factors.
Treatment of insomnia traditionally is divided into pharmacological and non-pharmacological. In the case of the diagnosis of transient or short-term insomnia, a basic method of treatment is usually administrating the right hypnotics and information on the sleep hygiene. In chronic insomnia, a basic treatment is cognitive-behavioral therapy (CBT), which can help pharmacologically by regular use of "sedative and hypnotic" antidepressant medication in the evening and only occasional hypnotic drugs (no more than 2-3 times a week). The current rules establish that the treatment of insomnia should start right from the beginning of its occurrence, to avoid appearance of perpetuating factors - chronic insomnia development.

Key words:
insomnia, pharmacological treatment