Dlaczego kwas walproinowy stał się najczęściej stosowanym stabilizatorem nastroju?
Why has valproic acid become the most commonly used mood stabilizer?
Bartosz Łoza
Klinika Psychiatrii, Oddział Fizjoterapii, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Streszczenie
Paradoksalnie, chociaż mamy coraz więcej dowodów na skuteczność terapeutyczną litu, odnotowuje się spadek jego przepisywania w większości krajów rozwiniętych. W rzeczywistości całkowite zastosowanie litu pozostaje stałe, natomiast od początku lat 90. XX w. gwałtownie wzrasta wykorzystanie leków przeciwpsychotycznych drugiej generacji, kombinacji lekowych, a przede wszystkim zastosowanie kwasu walproinowego w leczeniu zaburzeń dwubiegunowych. Można wyróżnić wiele przyczyn występowania tych tendencji w praktyce klinicznej. Z jednej strony rolę odgrywają takie czynniki jak niekorzystny profil bezpieczeństwa i problemy z utrzymaniem ciągłości terapii podczas stosowania litu, z drugiej zaś – bardziej uniwersalny profil skutecznych zastosowań kwasu walproinowego w różnych postaciach zaburzeń dwubiegunowych, zarówno w postaci monoterapii, jak i w kombinacjach. Co więcej, zapewne brane są pod uwagę także nowe doniesienia o unikalnym potencjale neurotroficznym kwasu walproinowego.
Słowa kluczowe: kwas walproinowy, stabilizator nastroju, choroba afektywna dwubiegunowa
Abstract
Paradoxically, as evidence about the therapeutic efficacy of lithium increases there is a relative decrease in lithium prescribing in most of developed countries. Actually, lithium use overall remained constant, whilst second generation antipsychotics, combinations and especially valproate use has increased dramatically from the beginning of nineties in 20th century in bipolar treatment. The various reasons for the decreasing lithium and rise of valproate trends play a role in prescribing practice. The lithium unfavorable side effect profile, its problems with patients’ adherence and on the other hand the more clinically universal profile of valproate, effective in various forms bipolar disorders, both during monotherapy or in combinations, can explain all these trends. New reports on the unique neurotrophic potential of valproate are probably also taken into account by psychiatrists.
Key words: valproic acid, mood stabilizer, bipolar disorder
Rola witamin z grupy B oraz monofosforanu urydyny – substancji odżywczych w leczeniu bólu neuropatycznego
The role of group B vitamins and uridine monophosphate – nutrients in the treatment of neuropathic pain
Marta Durka-Kęsy, Adam Stępień
Klinika Neurologiczna, Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Adam Stępień
Streszczenie
Ból neuropatyczny, który potocznie można nazwać bólem uszkodzonego nerwu, jest objawem pojawiającym się w przebiegu licznych jednostek chorobowych. Typową cechę bólu neuropatycznego stanowi zła reakcja na standardowe leczenie przeciwbólowe. Leczenie chorób, w których pojawia się ból neuropatyczny, jest długotrwałe z powodu powolnej regeneracji nerwów. Ponadto w wielu przypadkach pełna regeneracja układu nerwowego jest niemożliwa, co powoduje, że ból towarzyszy choremu do końca życia. Z powodu nieskuteczności typowego leczenia przeciwbólowego oraz przewlekłości chorób przebiegających z bólem neuropatycznym wielu lekarzy i pacjentów sięga po substancje odżywcze w celu wspomagania procesu regeneracji oraz poprawy skuteczności dotychczasowego leczenia. Suplementacja witaminami i innymi substancjami, tj. monofosforanem urydyny, może być brana pod uwagę u chorych z bólem neuropatycznym z powodu wieloletniego doświadczenia w zastosowaniu tej grupy leków oraz ich dobrej tolerancji. Ponadto należy pamiętać o niekorzystnym wpływie niedoboru witamin na funkcje układu nerwowego przy jego dużym rozpowszechnieniu u osób w podeszłym wieku oraz pacjentów z wybranymi jednostkami chorobowymi, m.in. z alkoholizmem lub chorobami przewodu pokarmowego.
Słowa kluczowe: ból neuropatyczny, neuropatie, substancje odżywcze, witaminy
Abstract
Neuropathic pain, which can commonly be called pain of the damaged nerve, is a symptom that appears in the course of numerous disease entities. A typical feature of neuropathic pain is poor response to standard pain killers. Treatment of diseases in which neuropathic pain occurs is long-term due to slow nerve regeneration. Moreover, in many cases full regeneration of the nervous system is impossible, which causes the pain to accompany the patient for the rest of his life. Due to the ineffectiveness of typical analgesic treatment and chronicity of diseases with neuropathic pain, many doctors and patients use nutrients to support the regeneration process and improve the effectiveness of current treatment. Supplementation with vitamins and other nutrients should be taken into account in patients with neuropathic pain due to many years of experience in the use of this group of drugs and their good tolerance. In addition, one should remember about the adverse effect of vitamin deficiencies on the functions of the nervous system with a high prevalence of vitamin deficiencies in the elderly and people with selected disease entities, including alcoholism and digestive tract diseases.
Key words: neuropathic pain, neuropathies, nutrients, vitamins
Key words: neuropathic pain, neuropathies, nutrients, vitamins
Leki Z w leczeniu bezsenności
Z-drugs in the treatment of insomnia
Bartosz Łoza
Klinika Psychiatrii, Oddział Fizjoterapii, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Kliniczne Centrum Zdrowia Psychicznego, SZPZLO Warszawa-Ochota
Streszczenie
Leki Z to grupa leków niebenzodiazepinowych, które są stosowane w terapii bezsenności. Leki Z, do których należą: zopiklon, zolpidem i zaleplon, odznaczają się szeregiem zalet w porównaniu z terapią benzodiazepinami. Poprawiają architekturę snu, a podczas ich przyjmowania rzadziej występują działania niepożądane. Szczególne korzyści wynikają ze stosowania leków Z w krótkotrwałej bezsenności (trwającej do miesiąca). Występuje wówczas mniejsze ryzyko bezsenności z odbicia i/lub rozwoju tolerancji w porównaniu z benzodiazepinami. Uważa się, że wszystkie leki z grupy Z oddziałują specyficznie nasennie poprzez indukcję jednostki α1 receptora GABA-A.
Słowa kluczowe: zopiklon, zolpidem, zaleplon, bezsenność, leki Z
Abstract
Z-drugs are the group of nonbenzodiazepine medicines which are used in the treatment of insomnia. Z-drugs, i.e. zopiclone, zolpidem and zaleplon, offer some substantial advantages over benzodiazepines. They improve the sleep architecture, as well as side effects occur less frequently than during benzodiazepine treatment. Z-drugs may be preferred over conventional benzodiazepines to treat short-term insomnia (less than 1 month) because they may be less likely to cause significant rebound insomnia and/or tolerance. All Z-drugs are considered to modulate the specific hypnotic-inducing subunit α1 of the GABA- A receptor.
Key words: zopiclone, zolpidem, zaleplon, insomnia, Z-drugs
Zespół przewlekłego zmęczenia
Chronic fatigue syndrome
Magdalena Wilk, Bartosz Łoza
Klinika Psychiatrii, Oddział Fizjoterapii, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Streszczenie
Na przestrzeni lat zespół przewlekłego zmęczenia (CFS, chronic fatigue syndrome) określano wieloma nazwami, a obecna nadal jest przedmiotem sporów i dyskusji. Niejasna pozostaje etiologia choroby, co się przekłada na brak leczenia przyczynowego. Proponuje się, by rozpoznawać CFS, gdy nadmierne zmęczenie utrzymuje się przez co najmniej pół roku. Dodatkowo powinny być spełnione co najmniej 4 z poniższych kryteriów: zaburzenia snu, ból gardła, ból głowy o charakterze innym niż przed chorobą, przedłużone zmęczenie po wysiłku fizycznym, bóle stawowe, zaburzenia koncentracji lub pamięci, powiększone węzły chłonne, bóle mięśniowe.
Słowa kluczowe: zespół przewlekłego zmęczenia, CFS, CFS/ME
Abstract
Over the years chronic fatigue syndrome had many names. There are still discussions about the present name. Etiology of the illness remains unclear which results in lack of causal treatment. Diagnosis requires severe fatigue lasting longer than 6 months, as well as presence of at least 4 of the symptoms: sleep disorder, sore throat, new headache, postexertional malaise, polyarthralgia, impaired memory or concentration, tender lymph nodes, muscle pain.
Key words: chronic fatigue syndrome, CFS, CFS/ME
Neuropsychiatria. Przegląd Kliniczny
VOL. 10 (NR 1)/2018
ISSN 2080-4091
Drodzy Czytelnicy!
Jeśli włączycie wyszukiwanie słowa psychiatra lub psychiatrzy w tekście nowej edycji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (2017–2022), to z pewnym zdziwieniem możecie stwierdzić brak rezultatów wyszukiwania, wynik zerowy. Oznaczałoby to, że do reformowania psychiatrii nie potrzeba psychiatrów. Niewątpliwie, wszystkie teorie zarządzania przewidują, że wykluczenie z procesu decydowania najważniejszych uczestników wpływa niepomyślnie na jego rezultat.
Można nad tym desperować, snuć teorie spiskowe. Można też próbować to zmienić. I jeszcze nasz-wasz jubileusz. Wraz z rokiem 2018 wkraczamy w dziesiąty rok wydawania „Neuropsychiatrii”. Dziękujemy za wszystkie życzenia. Dziękujemy Czytelnikom, Autorom, Redaktorom i Sponsorom, bez których współdziałania nie byłoby pisma. Zostańcie z nami!
Redaktor Naczelny „Neuropsychiatrii”,
Bartosz Łoza