Możliwości realizacji programu redukcji szkód u osób palących tytoń. Stan aktualny i rekomendacje
Possibilities of implementing harm reduction program for smokers. Current status and recommendations
Bartosz Łoza1, Karina Jahnz-Różyk2, Dorota Karkowska3, Wojciech Kozubski4, Artur Mamcarz5, Robert Mróz6, Sergiusz Nawrocki7, Napoleon Waszkiewicz8, Maja Herman1
1 Klinika Psychiatrii Wydziału Medycznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
2 Klinika Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii, Alergologii i Immunologii Klinicznej, Wojskowy Instytut Medyczny, Centralny Szpital Kliniczny MON
3 Uniwersytet Jagielloński, Fundacja Ius Medicinae
4 Katedra i Klinika Neurologii Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
5 III Klinka Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
6 II Klinika Chorób Płuc i Gruźlicy Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku
7 Klinika i Katedra Onkologii, Wydział Lekarski, Collegium Medicum Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
8 Klinika Psychiatrii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku
STRESZCZENIE
W dniu 30 września 2019 r. w Warszawie odbyła się debata redakcyjna kwartalnika „Neuropsychiatria. Przegląd Kliniczny”, poświęcona możliwościom realizacji programów redukcji szkód w uzależnieniu od nikotyny. Organizatorem naukowym było Polskie
Towarzystwo Neuropsychiatryczne. Publikacja jest wynikiem tego spotkania. Debata, oprócz ustalenia status praesens, analizy badawczej, zrozumienia kontrowersji, zarysowała perspektywę praktycznej realizacji programów redukcji szkód. Ponadto
wskazano możliwości zmian prawnych i ustanowienia nowych standardów medycznych.
Palenie tytoniu jest najważniejszą, możliwą do modyfikacji, przyczyną wielu chorób i przedwczesnej umieralności. Osoby palące tytoń uzależniają się nie tylko od nikotyny, ale też od innych substancji zawartych w dymie papierosowym, na co utrwalający
wpływ mają czynniki kulturowe i społeczne. Szereg nowych wyrobów tytoniowych, niedziałających poprzez „palenie”, charakteryzuje się obniżonym o 90–95% poziomem toksycznych składników w porównaniu ze składem dymu papierosowego.
O ile obniżenie poziomu karcynogenów jest z oczywistych względów korzystne, o tyle nie ustalono jeszcze długoterminowych skutków stosowania nowych wyrobów. Ograniczona skuteczność dostępnych metod farmakoterapii uzależnienia od nikotyny
tworzy przesłanki do realizacji programów redukcji szkód przy wykorzystaniu nowych wyrobów, o zmodyfikowanym ryzyku. Takie koncepcje wspierają regulatorzy w krajach rozwiniętych, tworząc ścieżki specjalnych rejestracji, uwzględniających fakt
ograniczonej toksyczności nowych produktów. Precedensowe rejestracje produktów o zredukowanym ryzyku szkód (FDA, USA) stwarzają warunki, by w sposób pragmatyczny zastępować wyroby tytoniowe, w których dochodzi do palenia tytoniu, innymi,
mniej szkodliwymi.
Słowa kluczowe: wyroby tytoniowe o zmodyfikowanym ryzyku, podgrzewacze tytoniu, nowatorskie wyroby tytoniowe, programy redukcji szkód
ABSTRACT
On September 30, 2019, the editorial debate of the quarterly “Neuropsychiatry. Clinical Review” took place in Warsaw, dedicated to the possibilities of implementing the harm reduction programs in nicotine addiction. The scientific organizer was the Polish
Neuropsychiatric Association. The publication is the result of this meeting. The debate was to establish the status praesens, to review research analyses and understand controversies, as well as to outline the perspectives of practical implementation of
harm reduction programs. In addition, the possibilities of legal changes and new medical standards were indicated.
Smoking is the most important, modifiable, cause of many diseases and premature mortality. Tobacco smokers become addicted not only to nicotine, but also to other substances included in cigarette smoke. Addiction is also influenced by cultural and
social factors. A number of new tobacco products that do not work by smoking have a 90–95% reduction of toxic ingredients comparing to the composition of cigarette smoke. While lowering level of carcinogens is obviously beneficial, the long-term effects
of these new products have not yet been established. The low effectiveness of the available methods of pharmacotherapy for nicotine addiction creates premises for the implementation of harm reduction programs using new products with modified
risk. Such concepts are supported by state regulators in developed countries, creating special registration paths, taking into account the fact that the toxicity of new products is reduced. Precedent registrations of the products with reduced risk of harm
(FDA, USA) create conditions to replace pragmatically smoking tobacco products – with other, less harmful ones.
Key words: modified risk tobacco products, heat-not-burn products, novel tobacco products, harm reduction programs
DOI: 10.24292/01.NP.1012301219.1